زراعت چوب؛ الزامات، اهداف و فرصت ها

زراعت چوب چه اهمیتی دارد؟ چرا باید به سمت کاشت درختان سریع الرشد برای تامین چوب حرکت کنیم؟ چه اهداف و فرصت هایی در این زمینه وجود دارد؟ سود زراعت چوب چیست؟ به این سوالات در ادامه پاسخ می دهیم.

زراعت چوب

توسعه يافتگي و تنوع توليد فرآورده هاي چوبي موجب افزايش مصرف فرآورده هاي چوبي درايران شده و افزايش جمعيت و تقاضا، كمبود چوب را نيز روزافزون نموده است.

ازطرفي ديگر محدوديت‌هاي زيست‌محيطي و لزوم حفظ ذخاير جنگلي، برداشت از جنگل را صرفاً براي استفاده و بهره برداري از مواد خام چوب محدود نموده و لاجرم نيازهاي مصرفي كشور يا بايستي از طريق واردات و يا از طريق زراعت چوب تأمين شود.

شایان ذکر است كه متوسط سالانه تولیدی چوب يك هكتار از جنگل‌هاي درحال بهره برداري شمال كشور 5/2 متر مكعب درسال است درصورتي كه در زراعت چوب ميتوان به توليد ساليانه بيش از 20-15 متر مكعب در هكتار دست يافت. عددی که برای درختان شگفت انگیزی چون پالونیا بسیار بالاتر است. (با کاشت ۶۲۵ درخت پالونیا با فاصله ۴×۴ متر در یک هکتار، در یک دوره ۸ ساله، درخت پالونیا می تواند به قطر ۳۵ سانتی متر و ارتفاع ۱۸ متر رسیده و مجموعا ۴۵۰ متر مکعب چوب تولید کنند.)

با توسعه كشت درختان چوبده سريع الرشد و زودبازده مانند پالونیا، صنوبر، اكاليپتوس و…اميد است بدون انتظار از برداشت چوب از جنگل‌هاي طبيعي، بتوان گامي مهم در تأمين نيازمندي‌هاي فرآورده هاي چوبي و مواد اوليه صنايع چوبي كشور با بي نيازي به واردات چوبي برداشت.

اهداف کلی برای زراعت چوب

استفاده بهينه از آب و خاك كشور و جلوگيري از تخريب و فرسايش اين منابع
صرفه جويي ارزي با كاهش يا حذف واردات محصولات چوبي
كاستن از فشار بي رويه وارده به عرصه‌هاي جنگلي براي تأمين چوب
توسعه امر درختكاري و ايجاد فضاي سبز در كشور
تأمين نيازهاي چوبي كشور با توجه به روند رو به افزایش مصارف آن
ايجاد فرصتهاي شغلي جديد دربخش كاشت و برداشت فارغ از فعاليتهاي جنبي و صنايع مرتبط
گسترش فعاليت صنايع تبديلي چوب و تقويت ظرفيت كارخانجات مرتبط
ارتقاء سطح معيشت و درآمد زارعين علاوه بر درآمد فعلي خصوصاً در شرايط کشت تلفيقي
كمك به امر دستيابي به حفاظت و صيانت پايدار از جنگلهاي طبيعي كشور از طريق جبران نيازهاي چوبي در كشور

زراعت چوب؛ فرصتها و عوامل تقويت كننده

فرصت ها و عوامل انگیزیشی که ورود به زراعت چوب را بیش از گذشته برای سرمایه گذاران جذاب کرده است؛ به شرح زیر خلاصه می شود:

وجود بازار مصرف مناسب و رو به گسترش چوب در كشور
توسعه و گسترش روزافزون صنعت چوب
وجود زمينه مناسب در بخش خصوصي براي توسعه فعالیت ها در زمینه زراعت چوب ( از تولید و تکثیر نهال درختان سریع الرشد تا کاشت، بهرداری و… و مشاهده سود زراعت چوب)
شرايط و تنوع اقليمي مطلوب، وجود منابع مناسب آب و خاك (خصوصاً در حاشيه رودخانه هايي كه در نقاط مرزي ازدسترس خارج مي شوند)
سابقه و تجربه كشت گونه هاي سريع الرشد چوبده نزد كشتكاران و قيمت نسبتاً مناسب فروش چوب و درآمد ارزشمند و قابل توجه آن
تغيير ديدگاهها و بينش ها در خصوص استحصال چوب از طريق توسعه زراعت چوب بجاي برداشت چوب از سطح عرصه هاي جنگلي كشور

پیشنهاد میکنیم این مقاله رو هم بخوانید: آشنایی با پالونیا؛ درخت شگفت انگیز + سوالات متداول – درخت عالی برای زراعت چوب

نقش زراعت چوب درتوسعه پایدار جنگلها و مناطق روستایی درایران

در یک مقاله علمی که توسط سیما سپهوند – دانشجوی کارشناسی ارشد فراورده های چندسازه و تقی طبرسا – دانشیار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ نوشته شده است، اهمیت زراعت چوب در توسعه پایدار جنگلها و مناطق روستایی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه چکیده این مقاله را با هم مرور می‌کنیم.

دربین منابع طبیعی تجدیدپذیر جهان، چوب به دلیل مصرف بسیارگسترده و متنوع ازسویی و سرعت نسبتا بالای تجدیدناپذیری ازسوی دیگر ازاهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است.

میزان مصرف چوب و فراورده های آن به خصوص کاغذ، یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی کشورها به حساب می آید. این رقم برای کشورهای پیشرفته بیش از0/7 مترمکعب، برای ایالات متحده درحدود 1 متر مکعب و متوسط جهانی آن درحدود 0/3مترمکعب است.

میزان مصرف چوب و فرآورده های آن درایران 0/2 مترمکعب است و برای جمعیت 75میلیونی ایران میزان مصرف چوب و فراورده های آن 15میلیون مترمکعب محاسبه می شود که از این میزان 700 تا 800 هزارمترمکعب ازطریق برداشت ازعرصه های جنگلی شمال کشور استحصال شده و باقیمانده ازطریق واردات چوب و فراورده های آن، قطع قاچاقی چوب و زراعت چوب تامین می‌گردد.

بسیاری ازکشورها درپی زراعت چوب به عنوان بهترین روش جبران قطع درختان جنگلی یا جبران کمبود منابع چوبی و همچنین به عنوان یکی ازبخشهای با اشتغال زایی بالا و کم هزینه درروستاها استفاده می‌کنند.

زراعت چوب شامل کشت صنوبر، اوکالیپتوس، پالونیا، بید و دیگر گونه های تند رشدی است که به منظور تامین منابع چوبی و جلوگیری ازقطع بی رویه درختان جنگلی کشت می‌شوند.

جمع بندی

همانطور که در متن بالا خواندیم، نیاز به چوب خصوصا در کشور ما رو به افزایش است. طبیعتا این نیاز یا بایستی از طریق واردات چوب انجام شود ( با با توجه به شرایط ارزی و ارزش ریال اقدام هزینه بری است) یا باید با زراعت چوب درختان پربازده و سریع‌الرشد مثل پالونیا، در تامین این نیاز قدم برداشت. با توجه به بازار مصرف گسترده چوب و درآمد قابل توجه از آن، یکی از کشت های پرسود حال حاضر را میتوان زراعت چوب بیان کرد.

اگر شما در این زمینه نظر یا تجربه ای دارید با ما در میان بگذارید.

اگر در زمینه زراعت جوب نیاز به مشاوره دارید می توانید با ما تماس بگیرید

منابع:

درستکار, علیرضا؛ بابک نصرتی؛ ابوالحسن فتح آبادی و اعظم بطیاری، ۱۳۹۱، نقش زراعت چوب درتوسعه پایدار جنگلها و مناطق روستایی درایران، اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، تهران، وزارت کشور، https://www.civilica.com/Paper-SDCONF01-SDCONF01_1682.html
صنیعی،شهرام، روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی استان کرمانشاه